-
1 abiatu
du/ad. (I) ( sorrarazi) to launch; egunkari hori 1990ean \abiatu zuten they launched that newspaper in 1990 da/ad.1.a. ( bidea hartu, abian jarri) to set off, take off, head ( -ra: for) ; abiatzen bazarete hemendik Amsterdamera, pasa beharko duzu Bordele, Paris, eta Brusela if you're setting off for Amsterdam, you'll have to go through Bordeaux, Paris, and Brussels; noiz \abiatu behar dugu? when are we going to start?; ontzi hura gerlara abiatzekoa zen that ship was to set off for war; zurubian gora \abiatu zen he started going up the ladderb. ( irten) to leavec. ( prestatu) to get readyd. ( abiaburua adierazi) to start; ihesi \abiatu ziren they started to run away; eta Jesusek, handik \abiaturik, gizon bat ikusi zuen and as Jesus started in that direction, he saw a man; baldintza horietatik \abiatuz gero having started with those conditions; katua aguaren atzetik \abiatu zen the cat tore after the mouse; gaurko egoeratik \abiatuz starting with the current situation2.a. ( hasi) to begin, start; gaizki \abiatu dira gauzak things have started out wrong ; ontsa \abiatu den lana, erdi akabaturik (atsot.) a good beginning is half the work (atsot.) ; orduantxe \abiatu ziren serbiar eta musulmanen arteko haserreak that's when the animosity between the Serbs and Moslems beganb. ( -(e)an hasi) to begin, start; lanean \abiatu to start work; oihuz \abiatu ziren they started shouting ; dagoeneko \abiatu gaizki esaka they've already begun to talk ill of him; haurra xutik abiatzekoa zen the child still hadn't learnt to walk yet; haur txiki bat utzu zuen, doi-doia xutik \abiatua he left behind a little child who had barely started to walk; eltze puska batekin kendu zituen zauri hartako zornea eta sortzen \abiatuak ziren harrak he cleaned out the pus from the wound and the worms that had begun to set in with a piece of pottery -
2 egin
I.[from *e-gi-n] iz.1. act; Apostoluen E\eginak Acts of the Apostles2. ( ondorioa) effect, consequence; \eginak eragilea du lehen there is no effect without cause | things don't happen by themselves3. fact; \egina dela {eta || bide} by that very fact | ipso facto du/ad.1. ( jardun)a. ( oro.) to do ; \egin ezazu nahi duzuna do as you please; ez dakit zer egin I don't know what to do; zer egiten duzu hor? what are you doing there? ; ez dakit zer \egin I don't know what to do; ikasleek ariketa \egin zuten the students did the exerciseb. ( burutu) to do, execute, carry out; \egin dugu gure eginkizuna we've done what we set out to doc. (+ -(r)ekin) to do; esango al diguk, babo horrek, zer egin behar dugun hirekin? will you tell us, you fool, what we're going to do with you?2. ( sorrarazi)a. ( oro.) to make, create; irakasleak ariketak egin zituen the teacher made (up) the exercises Oharra: ikus adibideak make sarreranb. Tek. to make, manufacturec. ( etxea) to build, construct, maked. (l an, irudi) to make, fashion; mahai bat \egin zuen he made a tablee. ( bihurtu) to make; alkate \egin dute they've made him mayor3. ( prestatu, gertu, gauzatu)a. to make, prepare; bidea \egin to make wayb. ( ohea) to makec. ( galdera) to ask; "maiz egiten diren galderak" Inform. "frequently asked questions"c. ( afari, bazkari) to make, put (GB), posed. ( maleta, balisa) to packe. ( apustu, dema) to lay, makef. ( gorbata) to tieg. ( tratu) to make4. ( beste aditzak ordezkatzeko) to do; esan zidaten hori prestatzeko eta \egin nuen they told me to prepare it and I did; garbitu al zara? Bai, ni egin naiz, zoaz zu ere egitera! have you washed yourself? I have so you go and do so too!5. ( itxura egin) inorena \egin to act like; inozoarena egin to act like a fool | to act the fool; gaiztoarena \egin to act the {villain || bad guy (USA) Lagunart. } | to play the part of the villain; gaztearena egiten duten zaharrak old people who act like young people; Garikoitzek, Charlotenak egiten dituenean, barrez lehertzekoa izaten da when Garikoitz imitates Charlie Chaplin he is absolutely hilarious7. ( aditz elkartuak egiteko, normalean ez da itzultzen)a. ( + iz.) barre \egin to laugh; hitz \egin to speak; lan \egin to work; lo \egin to sleep ; zin \egin to swearb. (+ adb.) atzera \egin to go back, get back; aurrera \egin to go ahead, make headwayc. ( kontu egin) to suppose; \egin dezagun (kontu) gizon errugabe bat hil dutela... let's suppose that they've killed an innocent man...8. ( elipsia)a. ( apustu egin) to bet; mila euro \egingo nuke baietz I'd bet a thousand euros it is ; ezetz egiten diat I bet it isn't; burua \egin nuke ez direla garaiz helduko I'd bet my life they won't arrive on timec. ( erabaki egin) to decide; \egin dute bihar bilduko direla they have decided to meet tomorrow; \egin dute elkarri idatzeko they have agreed to write each otherd. ( kotizatu) to perform; zer \egin\\\egin dolarrak? what did the dollar do?e. ( joko egin) to play; musean \egin play mus; \egingo al dugu kartetan? shall we play cards?f. ( bide egin) i. ( jo) to head for; ezkerrera \egin zuen he veered to the left ii. ( igaroz) zelai eta mendiak \egin zituen atzerritik bere etxera he went across meadows and mountains abroad to get to his house9. ( bukatu) nireak \egin du I've had it | my number's up Lagunart. ; hireak \egin dik you've had it!11. ( uste izan) to think, believe; neska laguna zela \egin nuen I took her for your girlfriend | I thought she was your girlfriend12. ( begiratu) to look out; leiho horrek plazara egiten du that window looks out on the square da/ad.1. to become; apaiza \egin zen he became a priest2. ( iruditu) [ zaio ] to seem, look; zaila egiten zait hori sinestea it's hard for me to believe that3. ( ohitu) to get used (- ra: to) ; azkenean lanera \egin zen finally he got used to the job4. ( kokatu) to be located, be; non egiten da herri hori? where is that town located? Oharra: egin duten esaerak aurkitzeko, bila itzazu izenaren, adjektiboaren eta abarren adieran, adib., hitz egin aurkitzeko, bila ezazu hitz adieranII.ad/lag.a. ( du/ad.) to do; beste guztiak itsutu \egin al ditu? has it blinded all the rest?b. ( da/ad.) zer esan du?— joan \egingo direla esan du what did he say? — he said they would go -
3 ekarri
iz.1. ( hitz etorria) eloquence, glib, fluency, palaver formala. ; \ekarri ederra du he's glib | he's got the gift of gab ; ez daukat modurik haren \ekarriari erantzuteko I'm unable to answer his glibness; \ekarri handiko hizlaria an eloquent speaker ; \ekarri oneko well-spoken, articulate, eloquent2. ( irabazia) income, earnings; aitaren \ekarria ez zen nahikoa etxeko gastuei aurre egiteko Dad's income wasn't enough to meet household expenses3.a. ( lilura, joera) propensity, liking, penchantb. inclination, fondness, liking, bent4.a. ( fruitua) fruit, productb. ( zeremana) contribution; Aita Barandiaranen \ekarria Aita Barandiaren's contributionc. ( emaitza) production; baratza honek \ekarri onak izan ditu this vegetable garden's had a good yield6. ( zeremana) contribution du/ad.1.a. to bring, fetch, get; \ekarri hona! bring it over here!; berriz \ekarri to bring back; zer dakarzu? what are you bringing? egunero zer ekartzen duzu? what do you bring every day? ; \ekarri! hand it over! ; \ekarriko ditut behiak tegira I'll bring the cows to the stableb. ( garraioek) to carry, transportc. to hold, bear; burua gora ekartzen du he holds his head highd. ( izen) to bear \ekarri behar duzu arbasoen izena you must bear your ancestors' name; Georges Pompidou zenaren izena dakarren erakundea the organization that bears the name of the late Georges Pompidoue. (l andareak, animali mota) to introduce ( -ra: to)2. ( aldizkaria, egunkaria) to carry, have, print ; egunkari honek ez dakar ezer Mongoliako politikari buruz this paper doesn't carry anything about Mongolian politics3. ( sorrarazi, behartu)a. to bring up; hori erran nion, solasak \ekarririk I told him that as it came up in the conversation; arazoak besterik ez dizkizu ekartzen it {causes || brings} you nothing but problems ; erabaki horrek kalteak \ekarriko ditu that decision will bring about harmb. ( behartu; bultzatu) to make, bear down on i-r e-r egitera \ekarri to bear down on sb to do sth ; honek nakar zuri idaztera that {made || induced} me to write you ; mendera \ekarri to subduec. ( gorrotoa) to bring about, stir up, cause, give rise to ; eztabaida horiek gorrotoa dakarte those arguments cause hatredd. gogora \ekarri to remind ; egoera horrek Lehenengo Mundu Gerra gogora dakarkit that reminds me of the First World War4. ( aipatu, aitatu) to quote, cite; ekartzen dizkizut haren hitz berak I'll quote you his very words ; istorioak ekartzen du the story mentions him ; nitaz dakarren lekutasuna the testimony referring to me5.a. ( lege) to invoke, evokeb. ( salapen, e.a.) to bring ; ez zen salapena \ekarri the charge wasn't brought6.a. ( eman) to hand, pass; \ekarri plater hori! hand me that plate!b. ( maitatasuna, obedientzia, e.a.) to have, bear; gurasoei obedientzia \ekarri behar diegu we must obey our parents ; gurasoei begirunea \ekarri behar diezu you must have respect for your parents ; gain-gaineko amodioa ekartzen dio she loves him intensely7. ( suposatu) to mean; gerlak heriotza dakar berarekin war means death; horrek diru asko dakar berarekin that means a lot of money8. ( sinestarazi) to bring round, persuade; nahi dudanera \ekarriko dut I'll bring her round to what I want9. ( nozitu, oinazetu) to suffer ; min handiak \ekarri ditu she's suffered great pain11. ( itzuli) to translate (- ra: into)12. ( landareak, alea) to bear, produce13. ( gutxitu) to bring down, reduce nire zorra hutsera \\ erdira \ekarri nahi dut I want to bring my debt down to zero \\ by half14. ( gertu izan) to be near; euria dakar it's going to rain | rain's just around the corner ; laster umea dakar she's going to have a baby soon15. Mat. to multiply; bi hamarrek ekartzen dute hogei two multiplied by ten equals twenty16. ( joera ukan) to tend towards; hordikeriara \ekarria with a propensity for drunkenness17. Kir. (pilota) to return; aise \ekarri\\\ekarridu Galartzak sakez botatakoa he easily returned Galartza's serve18. ( jarraitu) to follow egunak eguna eta ez dira elkar iduriak one day follows the next and they're not alike Oharra: ekarri duten esaerak aurkitzeko, bila itzazu izenaren, adjektiboaren eta abarren adieran, adib., gogora ekarri aurkitzeko, bila ezazu gogora adieran -
4 eragin
iz.1. ( astinketa) shaking, jolt2.a. influence, sway; Jean Etxapareren \eragina euskal literaturan the influence of Jean Etxapare in Basque literature; \eragin handiko gizona an influential man; euskarak jasaten duen erdarearen \eragina the influence of {Spanish || French} that Basque {suffers || labours} under; \eraginpeko eremu (Pol.) area of influence; medikuek aspalditik jakin izan dute gure barruko jarrerak eta ongizateak \eragin handia dutela gure gorputzaren osasunean doctors have long known that our mental outlook and well-being affect our physical healthb. ( efektua, emaitza) effect, outcome3.a. impulse ; bihotzaren \eraginez spurred by the heart ; \eraginik gabe eginik ez nothing gets done if no one gets it done; euskaltzaleen \eraginez sortu ziren lehengo ikastolak the setting up of the first Basque-medium schools was spurred on by people who loved Basqueb. ( espirituarena) prompting5. ( sendagaiari d.) effect, effectiveness; sendagai baten \eragin the effectiveness of a medicine io.1.a. ( haurra) active; \eragin izan to be a livewireb. ( heldua) antsy, uneasy; neska \eragin naughty girl2. diligent3.a. ( azkar) prompt, quickb. ( zalu, bizkor) agile, nimble4. ( behartu) forced, coerced5. ( ospetsua) distinguished, celebrated du/ad.1.a. ( eginarazi) to make (sb) do, {have || get} sth done; egizu eta \eragin do it and make sure it's done; arropa berria \eragin nion jostunari I had the tailor make new clothes; amak {arrotzari || zurginari} sehaska \eragin zion mother had the carpenter {make || build} the cradle; traineru berria \eragin dute they've had a new boat builtb. ( sorrarazi) to cause; tabakoak \eragindako gaixotasuna a disease caused by to baccoc. ( aditz elkartuekin) Zurineri barre \\ nigar \eragin zion he made Zurine laugh \\ cry2. ( ibilarazi, erabili)a. to move, drive; haurrari \eragin zion sehaskan she rocked the baby in the cradleb. Tek. to drive, propel; motoreak \eragindako ponpa motor-driven pump; hankei \eragin i. to move one's legs ii. ( pixka bat) to wiggle one's legsc. arraunari \eragin to row, move the oar ; zigorrari \eragin to snap a whipd. ( gorputzatalari d.) besoei \eragin to wave one's arms ; buruari \eragin zion i. ( ezetz esateko) he shook his head ii. ( baietz esateko) he nodded his head ; eskuari \eragin to wave one's hand ; hankei \eragin i. to move one's legs ii. ( pixkat) to wiggle one's legs; buztanari \eragin to wag one's tail3. ( bultzatu)a. to spur, drive; gorrotoak \eraginda, haiek guztiak hil zituzten driven by hatred, they killed them all; zerk \eragin zizun hori esatea? what made you say that?; goseak \eraginik, herritik irten ziren driven by hunger, they left their villageb. ( inork idi, ardi, e.a.) to drive, herd; artzainak artaldeari larrera \eragin zion the shepherd drove the flock to pasture4. ( abiarazi) to activate; alarmari \eragin zion he activated the alarm5. to affect, influence; sukarrak ez zion \eragin the fever didn't affect him; Afrikako beroak ikaragarri \eragin zion the African heat affected him terribly; alkoholak izugarri eragiten dio alcohol affects him terribly6.a. ( zukua, zopa) to stirb. ( jiratu) to turn, turn over; eragiok, mutil, aurreko danbolin horri turn over that chestnut roaster in front of you, my boyc. (irud.) esan eta esan, \eragin\\\eragin eta erabili, azkenean aspertu ziren in talking and taking about it, dwelling on it to no end, they finally grew tired of it7. ( -(r)i abantaila ukan) i-i \eragin to have it over sb | to be ahead of ; askoz eragiten dio he's well ahead of him ; gaitz horrek gaitz guztiei eragiten die that evil goes beyond all evils8. ( e-r egiteko agindu) to commission, order ; soineko berria \eragin du datozen jaietarako she ordered a dress for the upcoming festival9. ( bihurtu) Lit. to turn; zure buruaz ere ez duzu zin eginen, zeren ez baitzara ile bakar baten xuri edo beltx eragiteko you are not to swear by your own head because you cannot turn one hair of it white or black10. ( ekin) to practice; lanbideari \eragin to practise a profession da/ad.1. ( erotu, zoratu) to go mad \eragin jatzu (B) you've gone mad2. ( hezur, e.a.) to dislocate eskua \eragin zaio his hand become dislocated -
5 eraiki
iz. ( aztarna) trail, track; zakurrak \eraikian dabiltza the dogs are on the trail du/ad.1. ( etxea)a. ( egin) build, constructb. ( ikuilua, e.a.) to raise2. ( jaiki) to get up3. (Josk.) (gona, e.a.) to take up4. (Ehiz.) to flush, put up5. ( adoretu, indartu) to cheer up, reassure, liven up6.a. ( eratu, sorrarazi) to establish, found7. Mil. (armada) to raise, build up8. ( ipini)a. to set upb. ( ondo jarri) set... up right, set right9. (irud.) to elevate, uplift, raise; azken perfekziorako \eraiki to elevate... to ultimate perfection; bertutera \eraiki ninduen it uplifted me to righteousness da/ad.1. to stand up, rise; muinoa zelaiaren erditik \eraikitzen da the mound rises out of the field2. ( ahotsa) to raise -
6 ireki
iz. opening io.1.a. ( oro.) open; publikoari \irekia open to the publicb. ( ate, gela) open2.a. ( denda) openb. ( lantokia) shut down, closed down3. ( bokal, silaba) open4. ( alkandora) open, undone5. ( lekua, esparrua) open, exposed6. ( angelua) open7. ( giroa, elkartea) open, unrestricted8.a. ( p.) open, frank, straightforward, out-spokenb. ( izaera) outspoken, candid, open9. ( pentsamoldea) open du/ad.a. ( oro.) to openb. ( ate) to open; atea \irekita utzi zuen she left the door open ; atea zabal-zabalik \ireki zuen she opened the door wide; indarka \ireki zuen atea he flung the door open; ate bat giltzaz \ireki to unlock a doorc. ( leihoa) to open ; gaur leihoa \ireki diet itsasoari eta haizeari today I opened the window up to the sea and windd. ( gortinak) to open, draw back2.a. ( gela) to open; sartu, \irekita dago come in, the door isn't lockedb. ( aterkia) to open upc. (altzari, kutxa, botila) to open; botila \irekita utzi zuten they left the bottle opend. ( ahoa, begiak) to open; begiak \ireki zituen he opened his eyese. ( hilobi) to open upf. (irud.) Garikoitz aitari \ireki zion bere bihotza Garikoitz opened up his heart to his father; Afrikarako bidaiak begiak \ireki zizkidan the trip to Africa {opened my eyes || was an eye-opener for me}3. ( ura) to turn on; iturria \irekita utzi to leave the tap runningb. ( elektrizitatea, irratia) to turn on, switch on, put on4. ( irekidura bat bete, estali, e.a.)a. ( zuloa) to make, bore; horma batean zulo bat \ireki to make a hole in a wallb. ( irekigunea) to open upc. ( putzua, osina) to sinkd. ( ezbehar, istripuan) erori eta burua \ireki zuen he fell and bashed his head opene. ( ganibetaz, e.a.) to open up; ganibeta-ukaldi batez sabela \ireki zion he slit his belly open with a slash from his knife; medikuak uste du \ireki beharko dela the doctor thinks that they will have to {open up || operate}6. ( bide, sarbideari d.)a. ( bidea) to open up, clear; harkaitzean pasabidea bat dinamitaz \ireki to blast a passage way through the rockb. ( muga) to openc. ( aireportua) to opend. ( basoa) to open up, cut a path throughe. ( autobidea) to build, to open5.a. ( bezeroak hartzen dituen etxe, e.a.)a. ( eratu, sorrarazi) to open up, start up; dena berri bat \ireki dute kale honetan they've opened up a new shop on this roadb. ( eskola) to open, open upc. ( denda, egunero bezala) to open; okindegia \irekita dago zazpietatik the bakery is open from seven o'clockd. ( merkatua) to open upa. ( kontu) to openb. ( ekarrizketa) to open, initiatec. ( erakustaldia, jaialdia) to opend. ( batzarrea, jardunaldia, asanblada) to inaugurate, open da/ad.1. ( leihoa, atea, kutxa) to open; atzeko atea ez da \irekitzen the back door doesn't open2. ( denda, lantokia) to open; denda hori bederatzietan \irekitzen da that shop opens at nine o'clock3. ( jantzia) to unfasten; atzetik \irekitzen da it unfastens from the back4. ( p.) to open up5. ( lorea) to open upb. ( zauria) to open upc. ( begia) to open -
7 piztu
[from biz(i) (live) + tu] du/ad.1.a. to resuscitate, revive, bring back to life; haur hil berria bezain eraz laster piz zezkeen Jesusek mutil hau ere Jesus could have brought this boy back to life as easily as the child who had just diedb. (irud.) to revive, resurrect2.a. to light; kriseilua \piztu to light a lamp; sua \\ zigarroa \piztu to light a fire \\ cigaretteb. ( sua eman) to set fire to, ignite, kindlec. ( poxpolua) to light, striked. ( gasa) to light, turn on3.a. Ele. to turn on, switch on; telebista \piztu to turn the television on; telebista \piztuta dago the television is onb. Inform. to toggle, switch on4. (irud.)a. ( sorrarazi) to set off, provoke, ignite; gerla iraungi ordez, beste handiago bat \piztu zuten instead of stamping out war, they ignited a bigger one; eztabaidak \piztu to cause argumentsb. ( grinak) to arouse, inflame, stir up da/ad.1.a. to catch (on) fire, igniteb. ( sugarra) to burn up, flare up2. Ele. to turn on, switch on3.a. to revive, return to life; azken bolada honetan euskara \piztu da Euskal Herrian Basque has recently enjoyed a revival in the Basque Countryb. Kristau. to be resurrected; halako batean gu ere \piztuko gara some day we too will be resurrected4.a. ( grinak, sentimendua) to inflame, around; horrela \piztu zen haren haserrea that's how his anger was arousedb. gerra \piztu zen war broke out
Перевод: с баскского на английский
с английского на баскский- С английского на:
- Баскский
- С баскского на:
- Английский